Deze mooie phrase las ik in het boek "Nachttrein naar Lissabon" van Pascal Mercier. Het feit dat ik dit boek ter hand heb genomen berust op zich al op toeval. Ik lees zelden een boek, hoewel ik elk jaar wel twee of drie serieuze boeken koop. Mijn tijd is doorgaans gewoon op en na werk, gezin (w.o.Rozanne), andere sociale dingen, TV en voetbal kijken en het internetten vult de Voetbal International de laatste restjes tijd.
Daarnaast heb ik een vooringenomenheid tegen de bestsellerslijst van de semi intellectuelen. Hoevelen, waarvan ik denk dat ze de AD nog te moeilijk vinden, hebben immers al niet het boek van Zafon "In de schaduw van de wind" gelezen. Het boek van Mercier liet ik daarom ook links liggen.
Het toeval was een (ook weer toevallig) contact met een externe relatie op het werk die vertelde op reis te gaan met de trein, conform het boek "de nachtttrein naar Lissabon". Lissabon was een stad die ze niet kende. Ik gaf haar enkele tips en voelde me verplicht het boek te lezen.
Ik ben nu op bladzijde 90 terechtgekomen en daar las ik die mooie zin "De werkelijke regisseur van het leven is het toeval, een regisseur vol wreedheid, barmhartigheid en verwarrende charme".
De zin werd in een oud boek uitgesproken door een onbekende Portugese schrijver. Een vastgeroeste Zwitserse docent was zo aangegrepen door deze schrijver, dat hij spoorslags en met achterlating van alles naar Lissabon reisde.
Die zin zou niet zo blijven hangen als dit ook niet het motto in mijn leven zou zijn. Ik laat me graag leiden door de dynamiek van de omstandigheden en omgeving om me heen. Niet dat het een bewuste keuze is geweest maar ik heb gemerkt dat ik eigenlijk niet anders kan. Ook heb ik geleerd dat ik uiteindelijk wel mijn grenzen weet te stellen en bij nare omstandigheden op een bepaalde manier toch altijd wel mijn lol en voldoening weet te genereren. Dat geeft dan weer rust.
Mensen met een bepaalde drive, een wil die hen drijft en een overtuigingskracht die naar hun zeggen heeft geleid tot hun keuze voor iets, vaak een loopbaan, wekken bij mij altijd enige argwaan. Die bewuste "wil" om iets te doen of niet te doen, die wil, is die wel een keuze? Vaker is er sprake van een ridigiditeit in het karakter, een dwang of drang, het onvermogen te relativeren en zijpaden te zien. Een onvermogen ook die haar sublimatie vindt in het aan anderen voorschotelen van een eigen keuze.
De filosoof Schopenhauer is de chroniqeur van de relativering van de wil. In zijn ogen bestaat de vrije wil niet. In zijn boutade (scheldpartij) tegen de vrouw vergroot Schopenhauer echter zijn vrouwenhaat uit door hen allerlei negatieve eigenschappen toe te dichten. Helaas heeft Schopenhauer niet ingezien dat die boutade weliswaar klinkt als een wetenschappelijke exercitie, maar dat zijn gerichtheid op die negatieve eigenschappen en uitvergroting ervan voortkomt uit zijn eigen onvermogen om aansluiting te vinden bij de vrouwen. Het grootste deel van zijn leven woonde hij bij zijn moeder.
Dat zowel het begin van het leven (biljarden man/vrouw combinaties met tijdvariabele van 10 seconden en daarbinnen een kans op 1 op 10.000) als het einde ervan (stolsel of foute cel) geen enkele link hebben met iets dat maar in de verste verte op een eigen keuze lijkt, is des temeer een bewijs dat hetgeen binnen die periode gebeurt moeizaam als een eigen gekozen pad valt aan te duiden.
Dit alles kan voor u als argeloze lezer erg zwaar en defaitistisch overkomen. Ten dele is dat terecht en de bedoeling. Gelukkig is er de spaanse filosoof Savater, die in zijn boek `Het goede leven` gelet op deze desolate context pleit voor een vorm van egocentrische levensvreugde. Hij voegt er echter nog een sociale component aan toe. Rekening houden met anderen is moreel een vereiste en houdt een leefbare samenleving in stand.
Binnen het kader van de blogvorm moet ik stoppen. Het is geen keuze vrees ik maar eerder een onvermogen mijn gedachten te verwoorden in iets wat langer is, zoals een boek. Ik neem een pils, ik geloof dat ik niet anders kan.
Woonplaats: Zeist
Rene Scheffer verzamelde columns 
"Ik ben nu op bladzijde 90 terechtgekomen en daar las ik die mooie zin "De werkelijke regisseur van het leven is het toeval, een regisseur vol wreedheid, barmhartigheid en verwarrende charme". "
Inderdaad, een heel mooie zin. De waarheid en de werkelijkheid.
Het toeval pakt uit zoals je jezelf vaak niet toewenst, maar onverwacht neemt het toeval z`n wending, onafhankelijk van ieders wensen.
Het betekenisvolle toeval is de leraar van het leven.
In mijn optiek trek je toevalligheden aan, zoals je bepaalde mensen op je pad aantrekt die je voor je ontwikkeling in de ruimste zin nodig hebt, en die jou nodig hebben.
Dus eigenlijk bestaat toeval niet in mijn optiek.
En de keuze daarvoor heb je al vóór je leven gemaakt. Ja ja, ik geloof ook nog eens in reïncarnatie.
Als dat maar goed komt.
Het lijkt wel of je eindelijk volwassen aan het worden bent.
Een gewetensvraag:
Had je het boek ook gelezen als het een ‘hem’ geweest was die je enkele tips gaf, waardoor je je verplicht voelde het boek te lezen? ( bij ‘haar’).
Lekker blogje hoor, daar heb ik het niet over.
SM…. zo is het inderdaad
Rene L…ja maar "die persoonlijkheid die anderen aantrekt" heb je zelf ook niet gekozen, die is er cq. is organisch ontwikkeld na verloop van jaren. Dat is de tragiek juist.
Beus…U prikt vaker door mij heen; dat kan niet anders dan projectie zijn (bij en ander herkennen dat eigenlijk ook iets "van jezelf" is); maar never mind, ik ontken niets. En echt volwassen kan ik ik niet worden, geloof ik. Ook niet na een serieus en ietwat inhoudsvol blog.
Ik heb het boek ook en wel iets verder dan die mooie toevalzin gelezen; er staan veel meer prachtige zinnen in dat boek trouwens; en natuurlijk het gaat over een wat wereldvreemde vrijgezelle leraar
Je bent bij mijn weten nu de derde VKblogger die over het boek begint. RED of was het Sly (?) en Ely gingen je voor, beiden waren ook onder de indruk. Ik krijg steeds minder zin om het boek te lezen.
Al dat enthousiasme.
René, mooi blog die tegenstelling tussen drive en flowen met de omstandigheden en daarin je eigen rol pakken (of natuurlijk laten gebeuren.
Het boek van Mercier heb ik ook gelezen, maar was vooral enthousiast over de zoektocht an sich en het heden, dus het perspectief van de leraar. Minder vond ik de tussenliggende passages, dus Elsje, het enthousiasme is getemperd, dus lezen maar.
PS. Het boek van Zafon is echt een aanrader, zijn volgende hoop ik in ‘Mijn vliegreis naar Portugal’ te gaan lezen
Ja, lekker mannetje die Schopenhauer. Met zijn uitspraak:’De enige man die echt niet zonder vrouwen kan leven is de gynaecoloog.’, laat hij zijn ziel zien.
Mooi blog, Rene
Een mooie bijdrage en een schitterend boek.
Ik kan het niet anders zeggen. 🙂
Mooi en eerlijk beschreven. Alles is een apologie. Er nooit antwoord.
Groet Robert Kruzdlo
Boeiend onderwerp.
Als voormalig controlefreak, dacht ik ook altijd dat alles te plannen was en te beïnvloeden.
Tot ik eens mijn inmiddels gevorderde leven ‘terugfilmde’ en tot de ontdekking kwam dat de grote veranderingen in mijn leven altijd iets met voor mij ongeplande toevalligheden hadden te maken. En daarenboven ik mij geen fase in mijn leven kon herinneren waar mijn voorspellingen waren uitgekomen.
Sindsdien leef ik een stuk rustiger. Meer in het nu, en laat het leven op me af komen.
Nog wel met de relativering: toeval is iets wat je toe valt.
En daar kan je nog wel iets aan beïnvloeden: de deuren wijd open zetten..
Nog even dit, ik heb het boek gelezen De nachtrein…. In een ruk uitgelezen.
René S: dat ben ik niet met je eens: die persoonlijkheid van jezelf heb je juist gekozen om iets bepaalds te leren. Elk leven dus ook een andere persoonlijkheid, dat is voor velen die daarvan overtuigd zijn ook wel een prettig vooruitzicht, dat je niet al die incarnaties aan dezelfde persoonlijkheid vast zit. Je zou wat dat betreft eens de reeds lang overleden schrijver Jozeph Rulof moeten lezen, met name zijn "via de Grebbeberg naar het eeuwige leven". Zijn ZEUS boeken schijnen ook grappig te zijn.
Cor……Juist die beschrijving het schoolklimaat is ook heel bijzonder
Elsje…zal die andere twee eens gaan lezen
Sprakeloos….zal die Zafon dan ook maar eens ter hand nemen maar eerst 350 blz. nog in dit boek
Paco…thanks, maar Schopenhauer is ook lachen soms, zoals hij schrijft over hoe vrouwen interesse in kunst en cultuur veinzen teneind ede man te paaien.
Martien…Thanks!
Robert K…vanuit uw kritische geest telt een compliment driemaal en ik ga doorlezen, alleen niet in een ruk vrees ik.
Aad V….daar hebt u een punt, openstellen tot…maar dat is voor de een dan toevallig weer makkelijker dan de ander
Rene L…klinkt aanlokkelijk reincarnatie, zie alleen noig geen aanknopingspunten voor het bestaan ervan
Ik wil meer van dit soort blogs lezen!
De werkelijke regisseur van het leven is het toeval
Geweldig blog om te lezen. die nachttrein zet aan tot levensbeschouwende overpeinzingen, zowel in het boek als de daadwerkelijke tocht. Wat ik me voornamelijk afvroeg tijdens die "boemelrit" tussen Irun en Coimbra was, wat ik mezelf toch aandeed om met 6 onbekende mensen in een rijtuig te gaan liggen, vrijwillig bovendien, met een snurkende Portugese oma (klein vierkant mensje met een grijs knotje op haar hoofd met van die venijnige speldjes, kleine, priemende oogjes en een geblokt blauw wit schortjurkje aan, maar met een giga snurkende neus!!) Uiteindelijk heb ik het boek, de Nachttrein gebruikt om dat snurken te stoppen, ik heb het naar beneden gesmeten in de hoop dat ze wakker zou worden en zich op de zij zou draaien. Met een hoop consternatie lukte dat! Waar het hoogmoedige boek met al zijn prachtige teksten nu toch goed voor was!
Toch ben ik van mening dat het leven wel maakbaar is. Dat je heel veel in eigen hand hebt en dat toeval niet toevallig op je pad komt. Dat dwing je ook af. En de een laat de kansen lopen (omdat ie ze niet ziet) en de ander grijpt m aan. Ook al is het anders, het geeft me wel de lust om het leven te leven op deze manier.
Nou, graag tot het volgende blog!
P….Thanks, maar de boog kan niet altijd gespannen staan. Heeft ook met inspiratie te maken. Als die er niet is dan soms een minder of wat basaler blog zoals over Dasty.
Helene…"de externe relatie" 🙂 Thanks en leuk verhaal van dat boek, ermee gooien nota bene. Maakbaar, in eigen hand hebben….dat gaat ergens over competenties. Die competenties of beter de wil om ze te verder ontwikkelen die is je dan ook weer gegeven of niet. Genen, opvoeding, eigen keuze……hoe verhoudt zich dat? Lastige discussie. Volgende blog zou weleens een voetbalblog kunnen zijn . . . .
Door omstandigheden was dit blog mij (bijna) ontgaan.
Ik heb het boek gelezen.
Al een tijd geleden.
Heel veel moeite gehad om er doorheen te komen.
Ontegenzeggelijk een meesterwerk,
maar dan wel voor (semi)intellectuelen.
Vaak erg gezochte situaties
overgoten met pretentieus-literaire saus.
Ook nog ‘ns volkomen onwaarschijnlijk.
Maar wel met prachtpassages en prachtzinnen.
Het is leuk René dat je dergelijke uitstapjes maakt
buiten je burgerlijke werkelijkheid.
KB . . .
Thanks.
Ach die burgerlijke werkelijkheid, is wat mij betreft ook maar relatief. Ik wentel me erin en soms zet ik me er tegen af. Ik zie mezelf in ieder geval als chroniqeur ervan en uitstapjes blijf ik toch wel maken, Weet nu alleen nog niet welke richting en weet niet wat het volgende blog zal zijn.
Van Dasty naar Schopenhauer, il n’y a qu’un pas. Vooral tijdens het soppen gaan mijn gedachten vaak over dingen als toeval, maakbaarheid, het nemen van beslissingen en het effect ervan, overigens zonder ooit tot een echte conclusie te komen, want ‘valt het toeval je toe’, of heb je ergens ook nog zelf een stem in het kapittel? En wie je zelf bent, dat is toch zeker ook volledig toevallig? Was ik toevallig geboren geweest in een andere tijd of plaats, dan was, pakweg, mijn eerste oorontsteking me al fataal geworden en was ik er al lang niet meer geweest.
Mooi iets te vinden in een boek dat zo herkenbaar is. Je hebt er iets moois mee gedaan.
In de discussies over het toeval raak ik de weg altijd kwijt, verlies mezelf. Het toeval bestaat, bepaalt een groot deel van je leven. Maar op het moment dat het toeval passeert beslis je uiteindelijk toch weer zelf of je het bij z’n kladden grijpt of niet.
Thanks voor reactie en mooie verbinding met Dasty..
Jij gaat nog het meest mee in mijn verhaal.
De meeste anderen erkennen het toeval maar gaan ervan uit dat het dan weer de eigen keuze is "wat er mee te doen". Maar wie je bent en wat je kunt met dat toeval is in mijn ogen dan ook weer toevallig
Ron…..
Thanks. Late reacties zijn soms ook weer extra leuk. Zie reactie bij Easywriter.